Verboden woorden: autochtoon

Amsterdamse ambtenaren mogen vanaf vandaag de woorden autochtoon en allochtoon niet meer gebruiken. In 2010 was er al een motie aangenomen om deze woorden te vermijden. Dat heeft niks met taalpurisme te maken, zoals Franse ambtenaren het woord 'hashtag' niet meer mogen gebruiken. De woorden allochtoon en autochtoon hebben een negatieve bijklank gekregen. Dat ligt niet aan het woord, maar aan de gebruikers. Het zijn bovendien containerbegrippen geworden die vrijwel nietszeggend zijn.

De woorden allochtoon en autochtoon bestaan sinds 1971 in Amsterdam. Daarvoor gebruikte men 'immigrant'. Dat mocht niet meer. Men bedacht de eufemismen allochtoon en autochtoon. Eufemismen werden woorden die een tweedeling maakten in de stad, zoals dat netjes heet. Nu wordt het Marokkaanse Amsterdammer, Turks Amsterdammer en Vlaamse Amsterdammer. Nu wordt het een vierdeling.Maar wel voor alle Amsterdammers.

Ik heb in 2008 geworsteld met het begrip 'hermafrodiet'. Ik vond dat ik dat woord niet mocht gebruiken in relatie tot Foekje Dillema, hoewel ze in 1950 wel zo genoemd werd en hoewel het direct duidelijk maakt wat er aan de hand was. Zelfs 'kwee' werd ze genoemd. Hermafrodiet was niet alleen een scheldwoord, maar klopte technisch ook niet, omdat dierlijke hermafrodieten zoals slakken op twee manieren vruchtbaar zijn, terwijl menselijke hermafrodieten op geen enkele manier vruchtbaar zijn.

Hermafrodiet werd in de loop van de vorige eeuw eerst tweeslachtig, toen interseks en nu is het iemand die een verstoorde geslachtsontwikkeling heeft doorgemaakt. Dat laatste is nu de politiek correcte term, de rest is in de ban gedaan. Maar het maakt wel duidelijk dat hoe je het beestje ook noemt, de benaming krijgt steeds opnieuw een negatieve connotatie.

Inmiddels is hermafrodiet weer redelijk gebruikelijk. We zijn weer terug bij af.